شخصیت عظیم وگسترده امیرالمؤمنین علی علیه السلام وسیعتر از این است که یک فرد بتواند به همه جوانب و نواحی  آن وارد شود  و توسن اندیشه را به جولان در آورد . 

یکی از جوانب و نواحی وجود این شخصیت عظیم، ناحیه تاثیر او بر روی انسانها به شکل مثبت یا منفی است وبه عبارت  دیگر « جاذبه و دافعه » نیرومند  او است که هنوز هم نقش  فعال خود را ایفا می نماید . 

 امتیاز اساسی علی علیه السلام وسایر مردانی که از پرتو حق روشن بوده اند این است  علاوه بر مشغول داشتن خاطره ها  و سرگرم کردن  اندیشه ها ، به دلها و روحها نور وحرارت  و عشق و نشا ط و ایمان  و استحکام می بخشند .

حسن وزیبایی معنوی که محبت و خلوص ایجاد می کند  از یک مقوله است و سیادت وشخصیت

 و مصلحت زندگی که کالای رهبران  اجتماعی و یا عقل و فلسفه که کالای  فیلسوف است و یا اثبات و اقتدار که کالای عارف  از مقوله های دیگر . 

 فیلسوف شاگرد می سازد نه پیرو ،  رهبران اجتماعی پیروان متعصیب می سازند نه انسانهای مهذب ، مشایخ عرفان  ارباب تسلیم می سازند نه مؤمن مجاهد فعال .

 در علی هم خاصیت فیلسوف است  و هم خاصیت رهبر انقلابی  و هم خاصیت پیر طریقت و هم خاصیتی از نوع خاصیت پیامبران  .مکتب او  هم مکتب عقل و اندیشه است  و هم مکتب ثوره و انقلاب وهم مکتب  تسلیم و انضباط وهم مکتب حسن و زیبایی   و جذبه وحرکت .

علی علیه السلام پیش از آنکه  امام عادل برای دیگران باشد و در باره ی دیگران به عدل رفتار کند ، خود شخصآ  موجودی متعادل ومتوازن بود کمالات انسانیت  را با هم جمع کرده بود  هم اندیشه ای عمیق و دور رس داشت و هم عواطفی رقیق  و سر شار .کمال جسم و کمال روح را  توا م داشت  .هم عارف بود و هم رهبر اجتماعی ، هم  زاهد بود و هم سرباز ، هم قاضی بود و هم کارگر ، هم خطیب بود وهم نویسنده ،  بالاخره  به تمام معنی یک انسان کامل بود با همه ی زیبائیهایش .